ABD'de bilim insanları, beyin hücrelerinin yalnızca glikoz değil, yağları da enerji için kullanabildiğini ortaya koydu. Bu buluşun, Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif rahatsızlıkların yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde bilim insanlarına yardımcı olabileceği öngörülüyor.
Beynin ana yakıtı uzun yıllardır glikoz olarak biliniyordu. Ancak ABD'deki Weill Cornell Medicine araştırmacıları, nöronların elektriksel aktivitesi sırasında yağ damlacıklarını da enerji için kullanabildiğini ortaya koydu. Nature Metabolism dergisinde 1 Temmuz'da yayımlanan çalışmada, beynin metabolizması hakkında uzun süredir kabul edilen bilgiler yeniden sorgulandı.
Araştırmanın başyazarı Dr. Mukesh Kumar, kas dokusunda olduğu gibi, yüksek enerji gereksinimi olan beyin dokularında da yağın kullanılmasının mantıklı olduğunu söyledi. Çalışmayı yürüten Dr. Timothy Ryan, "Beynin yağ yakmadığını düşünüyorduk çünkü yağ depolarını hiç görmemiştik” dedi.
Beynin yağ yakımında etkili olan gen tespit edildi
Bilim insanları, DDHD2 adlı geni inceledi. Bu genin, yağları parçalayan bir enzim kodladığı, farelerde bu enzim devre dışı bırakıldığında ise beynin her yerinde trigliserid (yağ damlacıkları) biriktiği görüldü.
Araştırmada, bu damlacıkların nöronlar tarafından parçalanarak yağ asitlerine dönüştürüldüğü ve mitokondrilere gönderilerek ATP üretildiği belirlendi. Yani, yağ damlacıkları beyin için alternatif bir enerji kaynağı oluşturduğu ortaya çıktı.
Yağ yakımı engellendiğinde neler oldu?
Çalışmada ayrıca, farelerde yağ asitlerinin mitokondriye taşınmasını sağlayan enzim bloke edildi. Bu müdahale sonucunda, beyinlerin yağ damlacıklarını kullanması engellendi.
Bu şartlarda, farelerin vücut ısılarının hızlıca düştüğü ve kalp atışlarının yavaşlayarak yarı-hibernasyon (torpor) haline geçtiği görüldü.
Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıklara umut olabilir
Bilim insanları, bu yeni bulgunun Parkinson ve Azheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların anlaşılmasında önemli bir adım olabileceğini söylüyor.
Glikoz dalgalanmaları veya düşüşlerinin yaşandığı yaşlanma ve hastalık dönemlerinde yağ asitlerinin beyni besleyebileceği üzerinde duruluyor.
Dr. Timothy Ryan, şu ifadeleri kullandı:
“Glukoz ve lipidler arasındaki ilişkiyi daha iyi anlayarak, nörodejenerasyonu açıklayabilir ve beynin korunmasına dair yeni yollar geliştirebiliriz.”