AJANSLAR -
AB maliye bakanları salı günü 15 üye ülkeye savunma harcamalarını büyük ölçüde arttırmak için bloğun mali kurallarından cayma hakkı (escape clause) verdi.
AB Konseyi dönem başkanlığını yürüten Danimarka'nın Ekonomik İşlerden Sorumlu Bakanı Stephanie Lose yaptığı açıklamada, "Bu kritik dönemde savunma kabiliyetlerimize yatırım yapmak en önemli önceliğimiz olmaya devam etmelidir," dedi.
"Bugün cayma maddesinin devreye sokulması, üye devletlerin sürdürülebilir kamu maliyesini korurken savunma harcamalarını arttırmalarına olanak sağlayacaktır."
İstikrar ve Büyüme Paktı'ndaki (Stability and Growth Pact-SGP) bütçe kurallarından cayma maddesinin etkinleştirilmesi talebinin onaylandığı ülkeler; Belçika, Hırvatistan, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Yunanistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Portekiz, Slovakya ve Slovenya.
Almanya ayrıca savunmaya yönelik daha yumuşak mali kurallardan faydalanmak istedi ancak yeni hükümeti Nisan ayında göreve başlayan Berlin, önümüzdeki yıllara yönelik öncelikli kamu yatırımları ve reformlarını içeren orta vadeli mali-yapısal planını henüz sunmadığı için AB Konseyi henüz bir karar verecek durumda değil. Ay sonundan önce bunu yapmaları ve cayma maddesinin etkinleştirilmesi talebinin Eylül ayında oylanması bekleniyor.
2030 için son tarih
Önlem, bu üye devletlerin savunma harcamalarını dört yıl boyunca gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 1,5'i oranında arttırmalarına izin veriyor ve bu durum toplam bütçe açıklarını SGP'de öngörülen GSYH'nin yüzde 3'ü sınırının üzerine çıkarsa bile herhangi bir sonuç doğurmuyor.
Bu, AB'nin 800 milyar euroluk 'Hazırlık 2030' projesinin bir parçası. Önümüzdeki dört yıl içinde savunma harcamalarını arttırmayı planlayan Avrupa Komisyonu, daha önce sektöre 650 milyar euroya kadar kaynak aktarılabileceğini tahmin etmişti.
Daha yumuşak mali kurallardan faydalanacak olan 16 AB ülkesi aynı zamanda geçtiğimiz ay savunma harcamaları hedefini iki kattan fazla arttırarak 2035 yılına kadar GSYH'nin yüzde 5'ine çıkarmayı kabul eden NATO askeri ittifakının da üyeleri.
Yeni hedef, kamu maliyelerinin kötü durumu nedeniyle Brüksel tarafından Aşırı Açık Prosedürü (Excessive Deficit Procedure-EDP) ile hedef alınan Belçika, İtalya, Macaristan, Romanya, Fransa, Polonya ve Slovakya gibi bazı AB müttefikleri için büyük bir talep anlamına geliyor.
Tarafsız Malta da aynı prosedür kapsamında yakından izleniyor.
AB Konseyi'nden yapılan açıklamada ayrıca, savunmaya yönelik mali kurallardan caymaları halinde cezalandırılmayacakları, ancak bu sekiz ülkenin diğer tüm harcamalar için "bütçe kurallarına bağlı kalacakları ve maddenin etkinleştirilmesine bakılmaksızın revize edilmiş ekonomik yönetişim çerçevesinin uygulanmasına bağlı kalmaları gerektiği" belirtildi.
Bu arada 27 AB üyesi ülke, AB'nin yeniden silahlandırılması planının diğer önemli mali ayağı olan SAFE'ye katılıp katılmayacaklarını değerlendiriyor. Komisyon'un 2026 yılı başında piyasalarda plan için 150 milyar euro toplamaya başlamasıyla birlikte ay sonuna doğru projelerini ve finansman taleplerini sunmaları bekleniyor.
AB'nin yeni silahlanma yarışı, istihbarat kurumlarının Rusya'nın on yılın sonuna doğru bir başka Avrupa ülkesine saldırabilecek konumda olabileceği yönündeki uyarılarının ortasında gerçekleşiyor.
